Maar wat betekent dit dan?

Natuurdoelanalyses

Even naar het begin; wat zijn natuurdoelanalyses? Natuurdoelanalyses beschrijven de staat van de natuur in een Natura 2000-gebied, zoals Vlijmens Ven, Moerputten en Bossche Broek. Elke provincie moest voor 1 april 2023 voor ‘haar’ Natura 2000-gebieden zo’n analyse opstellen. Voor elk Natura 2000-gebied zijn namelijk natuurdoelen – zogenoemde ‘instandhoudings- en verbeterdoelen’ – vastgesteld. Deze beschrijven welke dieren, planten en leefomgevingen in een gebied in stand gehouden of uitgebreid moeten worden. De natuurdoelanalyses maken duidelijk of er in de gebieden genoeg gedaan wordt – of gepland is – om de doelen daar te realiseren, of dat aanvullende maatregelen nodig zijn, en welke maatregelen dat zijn. 

Natuurdoelanalyses in Vlijmens Ven

Natura 2000-gebied Vlijmens Ven, Moerputten en Bossche Broek is een natuurgebied bij ’s-Hertogenbosch. Het gebied ligt in de zogeheten ‘Naad van Brabant’. Het is een langveenzone in de overgang van het beekdal van de Dommel naar de Maas. De natuur in dit gebied is afhankelijk van voldoende grondwater, dat bovendien voldoende schoon en vrij voedselarm moet zijn. Het is een bijzonder en bedreigd landschap dat kenmerkend is voor Nederland. 

Voor dit gebied is in 2013 vastgelegd dat zeven verschillende soorten en hun zeven leefgebieden behouden of uitgebreid moeten worden. Het gaat om allerlei vegetaties van moeras en vochtige graslanden: meren met krabbenscheer en fonteinkruiden, kranswierwateren, overgangs- en trilvenen, natte ruigten met moerasspirea, blauwgraslanden, heischrale graslanden en glanshaverhooilanden. Dat zijn de leefgebieden van bijzondere vlinders (pimpernelblauwtje, donker pimpernelblauwtje), vissen (kleine en grote modderkruiper, bittervoorn), amfibieën (kamsalamander) en planten (drijvende waterweegbree).

Conclusies

De Ecologische Autoriteit concludeert (net als de Natuurdoelanalyse) dat het gebied is verslechterd en dat verdere verslechtering voor geen enkel leefgebied is uitgesloten. Met bestaande maatregelen worden de doelen niet gehaald en het is niet toegestaan te wachten met maatregelen vanwege die verslechtering. Zij vindt de volgende maatregelen noodzakelijk: verminderen stikstofbelasting, verbeteren grondwatersysteem en water- en bodemkwaliteit, het bestrijden van uitheemse soorten, slim en doelgericht beheren en het verbinden van leefgebieden. 

Wat moet er dan gebeuren?

Er is al veel gedaan om de natuur in het gebied zo goed mogelijk te beheren. Ook is nieuwe natuur aangelegd, om het gebied robuuster te maken. Om te voorkomen dat het gebied verder verslechtert en om de opgetreden verslechtering terug te draaien, moeten snel extra maatregelen genomen worden voor stikstof, water en bodem.

Meer inzicht nodig

De EA bevestigt dat meer inzicht nodig is in het ecologisch functioneren van het gebied. De provincie onderzoekt de werking van het watersysteem en de water- en bodemkwaliteit. De EA vindt dat de provincie op basis van onderzoek een samenhangende herstelstrategie moet maken en de doelen verder moet uitwerken. Daarbij moet de provincie rekening houden met de door LNV landelijke actualisatie van de Natura 2000-doelen. 

De Ecologische Autoriteit vindt het belangrijk om aan te geven wanneer de doelen bereikt zijn: wanneer zijn de oppervlakte en de kwaliteit van de leeftypen voldoende, waar kan dat gerealiseerd worden en welke maatregelen zijn daar precies voor nodig?  

Wat gebeurt er nu met deze adviezen?

De provincie is nu aan zet om opvolging te geven aan de natuurdoelanalyses en om onderzoeken, maatregelen en uitvoeringsprojecten (mede) op basis van de natuurdoelanalyses verder vorm te geven. Bovendien gebruikt de provincie de onderbouwing uit de natuurdoelanalyses en de adviezen van de EA straks ook op hoofdlijnen in de verdere uitwerking van provinciale gebiedsprogramma's. Het Brabants Programma Landelijk Gebied (BPLG) beschrijft hoe de provincie tot 2030 en daarna doelen willen realiseren in het landelijk gebied voor natuur, stikstof, water, klimaat (deels) en de transitie van de landbouw. Brabant bood eerder haar houtskoolschets aan met zogenoemde ‘no-regret’ maatregelpakket. Het gaat hierbij om snel uitvoerbare en grotendeels bestaande maatregelen voor natuur- en waterherstel en duurzaam perspectief voor de landbouw.

Hoe nu verder?

In de tussentijd werken de partners in dit gebied aan een visie. Dit geeft de richting aan om tot een vitaal gebied te komen. Bij het opstellen van dit document gebruiken de partners alle beschikbare informatie en inzichten over onder andere natuur, water, bodem, landbouw, leefbaarheid en recreatie. 

Alleen ga je sneller, samen kom je verder

“De prioriteit ligt bij het herstellen van het watersysteem en het verbeteren van de vitaliteit van de bodem. Ook herstel van de balans tussen landbouwkundig gebruik en natuurverbetering is belangrijk. Hier ligt de nadruk op in de visie die we aan het opstellen zijn. In de volgende fase betrekken we ook inwoners en ondernemers uit het gebied zodat we aanscherpingen kunnen doen. Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder!” aldus Joost Maas, projectleider GGA Vlijmens Ven, Moerputten en Bossche Broek.

Wie is De Ecologische Autoriteit?

De minister voor Natuur en Stikstof heeft de Ecologische Autoriteit ingesteld voor 8 jaar. Deze valt onder de Commissie M.E.R. Ze adviseert bij onder andere de natuurdoelanalyses of de juiste informatie wordt gebruikt voor besluitvorming over beschermde natuur. De Ecologische Autoriteit toetst en brengt alleen advies uit. Voor het advies en de achterliggende documenten: zie https://www.ecologischeautoriteit.nl/adviezen/5037

>>> Meer over de natuurdoelanalyses en de adviezen van de Ecologische Autoriteit
>>> Meer over het Brabants Programma Landelijk Gebied