Samen de klus klaren!

Dezelfde accu

Beide bestuurders zijn voorstander van integraal werken, oftewel samenwerken  met overheden en inwoners aan zowel water, natuur als landbouw in plaats van ieder voor zich. Waarom? Martijn Tholen: “Er komen veel onderdelen bij elkaar. We moeten met z’n allen aan tafel anders komen we er simpelweg niet. Daarbij is elkaar ondersteunen en helpen belangrijk. Bijvoorbeeld als een partner om wat voor reden dan ook in tempo achterblijft. Iedereen heeft dezelfde accu op de fiets, maar we moeten zorgen dat niemand achterop raakt. We willen samen de finish bereiken.”

Anders denken en werken

Het vraagt om anders denken en anders werken. Dat vindt Ernest de Groot ook. “Samen kunnen we ervoor zorgen dat alle puzzelstukjes op de goede plek vallen. Puzzelstukjes als regelgeving, ruimte/grond, financiën enzovoort. Veel partijen zijn bezig met hun eigen thema en vinden het lastig om over de schutting heen te kijken. Hij legt uit dat het waterschap een brug wil bouwen tussen deze partijen. “Wij kijken niet alleen naar water, maar ook naar de samenhang met natuur en landbouw, en bijvoorbeeld klimaatverandering. Zodat herstel van de natuur samen gaat met een goede toekomst voor  agrarische ondernemers.  Niet alles kan overal: integraal werken betekent ook dat je soms genoegen moet nemen met 7,5 in plaats van een 9”, aldus Ernest.

Watertransitie

Martijn vertelt dat bodem en water leidend zijn binnen deze grote gebiedsontwikkeling: “Dit betekent dat de bodem en het water in gebieden leidend zijn voor het gebruik ervan,  voor bepaalde functies zoals landbouw of bebouwing. Op de wat hoger gelegen gronden moeten we water langer vasthouden en regenwater opvangen daar waar het valt. Voor droge tijden zoals nu. Samen met belanghebbenden werken we aan een duurzaam watersysteem voor de toekomst. Dat goed is voor inwoners, bedrijven, landbouw en natuur. We moeten nú keuzes maken hoe we omgaan met weersextremen. En hoe we de waterbalans in de bodem herstellen. Dit vraagt om een hele andere aanpak van het waterbeheer dan we altijd gewend zijn. We noemen deze aanpak de watertransitie.”

Andere ogen

Beide heren kennen de Strabrechtse Heide redelijk goed door programma’s als Onweerstaanbaar Someren. Martijn  geeft aan dat hij het belangrijk vindt om de situatie in het veld te bekijken. “Wat speelt er nu echt, hoe nat of droog is het daar. Het is fijn om een hoogtekaart te zien, maar door het gebied lopen  geeft een beter beeld. Ik kijk ook met andere ogen naar een gebied sinds ik bestuurder ben. Ik kijk vooraf naar hoe de grond eruit ziet en het watersysteem.”

Zonder moeite

Doordat ze veel in het gebied zijn geweest, kunnen ze zonder moeite ook favoriete plekken en momenten opnoemen. Van Ernest zijn dat zijn eerste klokjesgentianendie hij spotte tijdens de IVN natuurgidsencursus. En het opgeschoonde Beuven, waar in de omgeving onderduikers geholpen werden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Martijn fietst veel in het gebied en geniet van al het moois dat het te bieden heeft. “En dat willen we in de toekomst graag zo houden.”

Zeldzaam

Waarom vinden de bestuurders het belangrijk om zich in te zetten voor de Strabrechtse Heide?Natte heidegebieden met gewone dopheide, gagel en klokjesgentiaan en voedselarme vennen zijn zeldzaam geworden in Brabant. Hoewel vaak de focus ligt op stikstof, is  beschikbaarheid van voldoende en schoon water net zo belangrijk voor natuurherstel. “Verder doen we als waterschap actief aan klimaatadaptatie voor het landelijk en stedelijk gebied; we willen zorgen dat de bodem meer water kan vasthouden, zoals een spons dat doet. Samen met provincie Noord-Brabant willen we snel projecten uitvoeren om dit te bereiken,“ aldus Ernest.

Goede afstemming

Op de vraag of het niet lastig is om met twee waterschappen in hetzelfde gebied te werken antwoorden de heren allebei kort en mondig: “Nee, we focussen beiden op onze eigen stroomgebieden, maar stemmen goed samen af. Zo komen we elkaar tegen bij het zoeken naar een oplossing voor het water met veel voedingsstoffen dat vanuit de Peelrijt naar het natuurgebied stroomt. Een ven als het Beuven heeft dit niet nodig, dus zoeken we samen naar een oplossing. Een oplossing die recht doet aan de wensen en eisen van zowel natuur als landbouw.

Sleutelrol

In de praktijk staan natuur en landbouw vaak lijnrecht tegenover elkaar. Hoe gaan de bestuurders daarmee om? Ernest:  “We zijn als waterschap gewend om te polderen met – en tussen diverse belanghebbenden. Zowel natuur als landbouw is gebaat bij een robuust, veerkrachtig en stuurbaar watersysteem. Het vasthouden, bufferen, bergen en afvoeren/aanvoeren van water staat hierbij centraal.” Martijn  vult aan: “Grond speelt daarnaast ook een sleutelrol. We hebben tijd nodig voor het maken van de juiste keuzes, maar Europa stelt harde deadlines. Als we alles willen doen, hebben we een groter Brabant nodig. Wij willen bruggen bouwen en samen puzzelen. Water kan dan vaak een bindende factor zijn.”

Verweven

De bestuurders zien veel overeenkomsten met de gebiedsgerichte aanpak in andere gebieden. Het gaat volgens de bestuurders niet alleen om water en natuur.  “Als je alleen aan natuur en water werkt, dan haken de gemeenten en de agrarische sector af. Alles is met elkaar verweven. Als de landbouw verandert, heeft dit ook gevolgen voor de leefbaarheid in een gebied. We moeten gevoel blijven houden bij het gebied door regelmatig het gebied in te gaan en in gesprek te gaan met inwoners. Het gaat om veel meer dan alleen een document goedkeuren. We hebben het over een gebied met mensen en levende dieren en planten, aldus Martijn.

Tijd

De samenwerkingspartijen werken samen met de omgeving aan een gebiedsvisie, zodat men in de toekomst kan rekenen op een klimaatbestendig en stuurbaar watersysteem.

“Bijvoorbeeld bij de Peelrijt, waar we naar oplossingen zoeken om wateroverlast te voorkomen en de  waterkwaliteit te verbeteren. En in natuurgebied Sang en Goorkens, waar straks voldoende water zal zijn voor herstel van de natte natuur”, aldus Ernest. Discussies over nieuw beleid moeten hierbij niet teveel roet in eten gooien. Zo had er eigenlijk al duidelijkheid moeten zijn over de overgangsgebieden rondom de Natura 2000 gebieden. Maar de landelijke politiek zorgt nog vaker voor onduidelijkheid. Ook hierin vinden de heren samenwerking belangrijk: ”De provincie kan invloed uitoefenen via het Inter Provinciaal Overleg (IPO), de waterschappen via de Unie van Waterschappen en de de ZLTO bijvoorbeeld richting LTO. Samen zijn we sterker en bereiken we meer.”

Tenslotte: goede plannen maken kost tijd. Ernest en Martijn: “We willen ervoor zorgen dat Strabrechtse Heide en haar omgeving ook in de toekomst een gebied is waar mensen gezond en veilig kunnen wonen, werken en leven. En daarvoor zetten we ons voor de volle 100% in.”

Ernest de Groot – dagelijks bestuur Waterschap Aa en Maas